Vermoed jij dat een van je leerlingen hoogbegaafd is? Er is een kans dat je intuïtie goed zit, aangezien er in Vlaanderen zo'n 20.000 tot 25.000 kinderen hoogbegaafd zijn. Dat betekent dat er op een school van 300 kinderen 6 à 7 hoogbegaafde kinderen zitten. Als bijlesdocent is het een uitdaging om zo'n student met een leervoorsprong actief te ondersteunen. Hij heeft namelijk speciale behoeftes, waar in de klas niet altijd ruimte voor is. Hij vraagt meer dan een doorsnee leerling en heeft een intensieve begeleiding nodig. In deze reeks gaven we eerder al tips over hoe je omgaat met dyslexie, ADHD en concentratieproblemen, autisme een lage zelfwaardering en faalangst. Vandaag gaat het dus... over hoogbegaafdheid!
Hoe herken je een student met hoogbegaafdheid?
Iemand is officieel hoogbegaafd wanneer hij een IQ -score boven de 130 haalt. Maar hoogbegaafdheid is zoveel meer dan een cijfer. Vaak heb je als docent wel een vermoeden door het gedrag en de kennis van de student. Voldoet de persoon in kwestie aan enkele van de volgende kenmerken, dan is hij of zij waarschijnlijk hoogbegaafd:
- Hij is erg leergierig en gaat diep in op wat hem boeit. Hij blijft doorvragen en zoekt soms problemen die er niet zijn. Dat noemen we kennishonger. Echter heeft hij heel veel parate kennis over de onderwerpen die hem weten te boeien. Hij weet bijvoorbeeld bijzonder veel over dino's of kent gedetailleerde weetjes over het zonnestelsel.
- Als kind had hij een vroegtijdige taalontwikkeling.
- Probleemoplossend denken is een van zijn sterke kwaliteiten. Hij bedenkt creatieve outside the box oplossingen.
- Hij maakt grote denksprongen, zit sneller op het abstracte vlak en heeft weinig uitleg nodig om iets onder de knie te krijgen.
- Hij heeft nood aan een grotere autonomie omdat hij zelf wil bepalen wat hij leert en hoe. Als leraar merk je dat hij geen zin heeft in herhaling of dat hij weigert te leren wat hij niet interessant genoeg acht. De aangeleerde methodes voor een wiskundig vraagstuk gebruikt hij nonchalant of hij heeft geen aandacht bij het lezen van een Nederlandse tekst.
- Hij is erg perfectionistisch. Anderzijds heeft hij een dunne frustratiezone. Iets is snel ‘te makkelijk’ maar iets is ook snel 'te moeilijk’…
- Hij is soms afwezig en dagdroomt vaak omdat hij zich verveelt.
- Contact leggen in een groep valt hem moeilijk, waardoor hij soms buitengesloten wordt. Gelukkig is een hoogbegaafde leerling een uitstekende observator die dankzij zijn leiderscapaciteiten en een goed gevoel voor humor zich niet laat doen door de groep.
Wat betekent dat op school?
Op school betekent het vaak dat een hoogbegaafde leerling zich aanpast, meedoet op het niveau van zijn klasgenoten, zijn motivatie in leren verliest en onderpresteert. In een systeem waar cijfers voor werk de enige maatstaf vormt, valt een hoogbegaafde leerling nauwelijks op. Het werk dat gedaan moet worden, is immers zelden geschikt om te laten zien wat hij werkelijk kan. Differentiëren is voor elk kind belangrijk en dus zeker ook voor een leerling met een leervoorsprong. Een persoonlijke begeleiding is daar een goede aanvulling bij. Het leren stopt namelijk niet na de schooluren. Een persoon met hoogbegaafdheid heeft namelijk nood aan nieuwe prikkels en voldoende uitdagingen.
Hoe jij kan helpen tijdens de bijles
Dankzij deze concrete tips haal je zoveel mogelijk uit een persoonlijke begeleiding:
- Het allerbelangrijkste is dat hij zich begrepen voelt.
- Geef hem een aanpak op maat zodat hij niet afhaakt. Hij heeft verdieping nodig bij het klassikale aanbod. Zet in op vaardigheden en gedrag.
- Laat hem overschakelen op ander werk zodra hij de leerstof onder de knie heeft.
- Geef hem evenveel werk maar wel op een hoger denkniveau. Verrijking beschouwt hij zo als een moet-taak en niet als een vrijblijvende extra opdracht.
- Geef hem mee dat succesvol leren het resultaat is van talent, inzet en strategie.
- Communiceer duidelijk met de ouders en houd rekening met hun inbreng. Leg bijvoorbeeld uit waarom hij ook met 'saaie' taken leert omgaan. Anderzijds kan je hen ook altijd vragen stellen. Hoe reageren zij bijvoorbeeld als hij weigert om iets te doen?
- Geef hem nieuwe uitdagingen. Tweetalig lesgeven is zeker een goed idee!
- Denk outside the box. Werk niet alleen aan zijn theoretische kennis, geef hem bijvoorbeeld eens een wekker die hij demonteert en opnieuw in elkaar zet. Zo varieer je de intellectuele uitdaging en traint hij ook andere vaardigheden.
Dit doe je dan weer beter niet:
- Behandel hem niet als een storende factor. Heb begrip, en straf hem op dezelfde manier zoals je andere leerlingen zou straffen.
- Wees niet onzeker over jouw eigen kunnen als docent. Als je openstaat voor zijn situatie, dan plaatst hij je op een voetstuk. Antwoord eerlijk dat je absoluut geen idee hebt wat het verschil is tussen een hadrosaurus en een brachyosaurus.
- Ga er niet van uit dat een leerling met een leervoorsprong alles kan. Confronteer hem met het vragen van hulp en motiveer om door te zetten wanneer het even niet vlot verloopt.
- Ga vragen niet uit de weg. Geef hem een eerlijk en duidelijk antwoord wanneer hij bijvoorbeeld vraagt waarom je slecht gehumeurd bent. Hij kan de waarheid aan. Antwoord niet 'daarom' als hij vraagt waarom iets niet mag. Leg hem uit waarom hij de oefening moet afwerken.
Heb jij een leerling met hoogbegaafdheid in de klas en ben je op zoek naar individuele begeleiding? BijlesHuis stelt jullie een docent voor met de nodige portie ervaring. Ben jij zelf docent en kriebelt het om studenten te begeleiden? Registreer je dan als lesgever!
Laat hieronder je gegevens achter en blijf zo op de hoogte van onze nieuwste artikels! Je ontvangt verder geen reclame of andere e-mails.
