Een goede planning is de eerste stap naar succes. Het biedt overzicht en structuur, wat rust in het hoofd geeft en stress vermindert. Daarnaast helpt het je om discipline op te bouwen, vooral voor wie de neiging heeft om dingen uit te stellen. Een planning maakt duidelijk wat je moet doen en wanneer, en dat geeft je dat extra duwtje om het ook echt te doen.
Maar een planning maken is één ding; deze ook effectief volgen, is iets anders. Tieners hebben vaak moeite om zich eraan te houden en raken snel afgeleid. De studiebegeleiders van BijlesHuis sommen hieronder enkele tips op die kunnen helpen.
1. Zorg voor voldoende afwisseling
Afwisseling in het studeerschema helpt om de aandacht en productiviteit vast te houden. Laat je tiener verschillende soorten taken afwisselen: leerwerk (zoals woordjes instuderen), maakwerk (zoals oefeningen) en overhoorwerk. Door die variatie blijft het brein actief en wordt studeren minder eentonig.
Let ook op de volgorde van vakken. Plan bijvoorbeeld geen twee talen direct na elkaar. Dat kan verwarrend zijn en het onthouden juist moeilijker maken. Door slim te schakelen tussen verschillende typen opdrachten en vakken, blijft je tiener alerter en langer geconcentreerd.
Voorbeeld: Franse woordjes leren → Wiskunde-oefeningen maken in Polpo → Engels studeren → Boekbespreking voorbereiden.
2. Begin met het moeilijkste
Stimuleer je tiener om de dag te starten met de moeilijkste of meest intensieve taak. Juist aan het begin van een studiesessie is de concentratie en mentale energie het hoogst. Dat moment is ideaal om te werken aan vakken of opdrachten die extra inspanning vragen. Eindig met de leukste of makkelijkste taak, zodat de schoolwerksessie op een positieve manier wordt afgesloten.
3. Bouw voldoende marge in
Een realistische planning houdt rekening met het onverwachte. Zorg ervoor dat er voldoende speling zit in het schema, zodat je tiener niet meteen in de stress schiet als iets meer tijd kost dan voorzien. Een beetje marge voorkomt frustratie en zorgt voor meer rust tijdens het studeren.
Bovendien is het motiverender om eerder klaar te zijn dan gepland, dan om voortdurend achter te lopen op de planning. Extra toetsen, afspraken of onverwachte taken kunnen altijd opduiken – des te beter als daar al ruimte voor is ingecalculeerd.
4. Bouw actieve pauzes in
Lange studiemarathons werken averechts. Stimuleer het nemen van korte pauzes volgens de Pomodorotechniek. Die is standaard telkens 25 minuten studeren, 5 minuten pauze, afgewisseld door lange pauzes. Maar elke leerling is anders, dus kijk wat werkt voor jouw kind!
Belangrijk: vermijd passieve pauzes zoals scrollen op Instagram of TikTok. Dat werkt niet alleen verslavend, wat het moeilijker maakt om opnieuw te beginnen, maar geeft je brein ook geen echte pauze. Daarna heb je toch geen fris hoofd om weer in de boeken te duiken?
Je brein heeft zuurstof nodig, en dat haalt het uit beweging. Weg van dat bureau dus! Enkele goede pauzes:
- Even naar buiten voor een frisse neus
- Spelen met de hond of kat
- Een TikTok-dansje doen
- Met een vriend(in) bellen
- Een smoothie maken
5. Beperk afleiding zoveel mogelijk
Een rustige omgeving met minimale prikkels helpt je tiener om zich beter te concentreren. Deze praktische tips maken het verschil:
- Hou het bureau opgeruimd:
Verwijder overbodige spullen die kunnen afleiden. Een persoonlijk item, zoals een plantje of foto, kan, zolang het niet stoort. - Leg de smartphone weg:
Moedig aan om de telefoon tijdens het studeren buiten handbereik te houden. In een andere ruimte bijvoorbeeld. Eventueel kunnen focusapps zoals Forest, AppBlock of Cold Turkey helpen om afleidende apps tijdelijk te blokkeren. - Gebruik de laptop alleen wanneer nodig:
Laat de laptop enkel gebruiken voor specifieke studietaken, zoals opdrachten via Smartschool, Polpo of Diddit. Vermijd onnodig surfen of multitasken. - Kies voor een stille omgeving:
Een rustige kamer of een studeerplek in de bibliotheek helpt om de concentratie vast te houden. - Spreek af met huisgenoten of familie:
Laat weten wanneer er gestudeerd wordt, zodat anderen daar rekening mee kunnen houden en onnodige afleiding wordt voorkomen.
6. Laat je tiener de baas zijn over zijn eigen planning
Geef je tiener zoveel mogelijk ownership over zijn of haar studieplanning. Autonomie vergroot de motivatie: wanneer jongeren zelf keuzes mogen maken over waar, wanneer en hoe ze studeren, voelen ze zich meer betrokken en verantwoordelijk.
Laat je kind bijvoorbeeld zelf beslissen in welke volgorde hij taken aanpakt, welke leerstrategieën het beste werken, en op welk moment van de dag hij het liefst studeert. Hoe meer controle je tiener ervaart, hoe groter de kans dat hij zich aan de planning houdt — en daar ook gemotiveerd aan begint.
7. Maak er een gewoonte van
Consistentie is key! Maak duidelijke afspraken over vaste studiemomenten. Denk aan routines zoals:
- direct na school aan de slag gaan;
- eerst 30 minuten ontspannen en daarna beginnen;
- elke dag studeren voor of na het avondeten.
Gewoontes kan je aanleren. Hoe consistenter het patroon, hoe sneller het een automatisme wordt. En dat zorgt voor minder uitstelgedrag en meer structuur in het leerproces.
8. Deel toetsen en taken op in kleine stukjes
Niets is zo motiverend als iets kunnen afvinken! Grote taken voelen overweldigend aan, waardoor uitstelgedrag op de loer ligt. Hak studiemateriaal op in kleine, behapbare stukken. Dit heeft drie voordelen:
- Je tiener kan vaker iets afvinken, wat motiveert en een gevoel van voldoening geeft.
- Kleinere taken zijn minder intimiderend, waardoor het makkelijker wordt om te beginnen.
- Je leermomenten over meerdere dagen spreiden, zorgt ervoor dat de leerstof langer en beter blijft hangen.
9. Ga niet micromanagen
Niemand houdt ervan om continu gecontroleerd te worden. Hoewel het goed is om betrokken te zijn bij het studieproces van je tiener, werkt overmatig controleren juist averechts. Vragen als “Heb je X al geleerd?” of “Is je huiswerk al af?” kunnen het gevoel versterken dat je niet vertrouwt op de zelfstandigheid van je kind.
In plaats daarvan kun je beter aanbieden om te helpen waar nodig, of samen een planning maken. Zo laat je zien dat je er bent zonder te overnemen, en geef je je tiener ruimte om zelf verantwoordelijkheid te nemen.
10. Kies voor een papieren planning
Een papieren planning heeft als voordeel dat het minder flexibel is dan een digitale variant – en dat is juist positief. Minder flexibiliteit betekent vaak meer commitment: je bent minder snel geneigd om afspraken te verschuiven of doelen aan te passen. Wat op papier staat, voelt "definitiever". Daarnaast biedt een papieren planning overzicht in één oogopslag. Hang de planning bijvoorbeeld zichtbaar aan de muur of leg hem op het bureau. Zo fungeert hij als een constante visuele herinnering, wat je tiener kan helpen om gefocust te blijven.
Ook belangrijk: minder afleiding. Digitale planningen zijn handig, maar brengen vaak verleiding met zich mee. Even snel de planning checken op de telefoon kan zomaar eindigen in een kwartier scrollen op social media. Papier helpt die verleiding te vermijden.
Tegelijk is het goed om te beseffen dat niet elke tiener gebaat is bij een papieren planning. Sommige leerlingen werken juist efficiënter met een digitale tool, bijvoorbeeld omdat ze deze beter kunnen integreren met reminders of agenda-apps. Kijk dus vooral wat het beste past bij jouw kind.
Uitsmijter: De 5-minutenregel
Heeft je tiener écht geen zin om aan het schoolwerk te beginnen? Probeer dan samen de 5-minutenregel toe te passen: spreek af dat hij of zij het gewoon vijf minuten probeert. Na die vijf minuten mag je tiener zelf beslissen: stoppen of doorgaan.
Wat blijkt in de praktijk? Zodra je tiener eenmaal begonnen is, lukt het vaak wél — en gaat het studeren vanzelf verder.
Op weg naar een succesvolle studieplanning?
Extra begeleiding kan helpen om een goede planning te maken en vol te houden. Een studiebegeleider biedt structuur en ondersteunt bij het leren en plannen. Onze ervaren studiebegeleiders ondersteunen jouw kind met één-op-één begeleiding, precies afgestemd op de noden van je tiener. Wil je meer weten over hoe bijles je tiener kan ondersteunen? Neem contact op voor bijles of studiebegeleiding en ontdek de mogelijkheden!
Ontvang je graag maandelijks onze nieuwste pedagogische artikels in je mailbox? Schrijf je hieronder in voor onze newsletter!
