written by
Melissa V.

Een student met dyslexie ondersteunen: tips en tricks

Voor bijlesdocenten 4 min read

Een student met dyslexie heeft problemen bij het aanleren en toepassen van lezen en spellen op woordniveau. Ondanks een goede aanpak op school leert hij niet lezen zoals zijn klasgenoten. Dat vertaalt zich in problemen vooral tijdens de taallessen, maar heeft evengoed repercussies op vakken zoals geschiedenis of aardrijkskunde.

In dit artikel gaat docente Melissa dieper in op wat dyslexie precies is en hoe je als begeleider of ouder steun kan bieden. Ben je ook geïnteresseerd in informatie over andere leerstoornissen, lees dan zeker even onze artikels over ADHD, autisme en dyscalculie.

dyslexie

Wat is dyslexie?

Dyslexie heeft te maken met automatisering (oproepsnelheid); een student moet niet alleen weten welke klank bij welk teken hoort (en omgekeerd), maar hij moet deze kennis ook vlot kunnen reproduceren. Ook in de spraak- en taalontwikkeling wordt een groot beroep gedaan op automatisering.

Dyslexie is een stoornis in het technisch lezen, en niet in het begrijpend lezen. Het kan dit laatste wel belemmeren.

Fonologische kenmerken

Fonologisch bewustzijn is het inzicht in de klankstructuur van een taal. Het is het vermogen om alle klanken binnen woorden te (leren) onderscheiden. Vervolgens wordt er aan elke klank een teken gekoppeld. Foneembewustzijn is één van de bouwstenen van het leesproces.

Een student met dyslexie:

  • begrijpt geen rijmen, houdt er niet van
  • herkent niet dat woorden met dezelfde klank kunnen beginnen
  • heeft het moeilijk om het aantal syllaben te tellen in gesproken woorden
  • heeft het moeilijk mee te klappen of te stampen met liedjes/versjes
  • vertoont problemen met het leren van klank/letter overeenkomsten

Spraakkenmerken

Er bestaat een nauw verband tussen mondelinge en geschreven taal. Ongeveer 50% van de kinderen met dyslexie hadden als peuter/kleuter taalproblemen.

Een student met dyslexie:

  • heeft het moeilijk om specifieke woorden op te roepen
  • spreekt aarzelend, met veel stopwoorden (“euh”, “weet je”,...)
  • heeft het moeilijk om reeksen te onthouden/op te zeggen (dagen, maanden)
  • spreekt in erg korte zinnen
  • maakt veel grammaticale fouten
  • vertoont een weinig gevarieerde woordenschat
  • heeft het moeilijk om aanwijzingen te geven of iets uit te leggen (frequente hernemingen).

Sterktes en struikelblokken tijdens de les en/of bijles

De grootste struikelblokken voor studenten met dyslexie zijn:

  • Moeite met verbanden waarin geen logica te vinden is
  • Foutloos overschrijven
  • Netjes schrijven
  • Concentratieproblemen, snel afgeleid, vergeetachtig en verstrooid
  • Moeilijk de klok lezen
  • Moeizaam en moeilijk leesbaar handschrift
  • Taken vergeten maken
  • Agenda onvolledig ingevuld
  • Problemen met losse gegevens onthouden
  • Problemen met complexe opdrachten

Onder de opvallendste sterktes rekenen we de volgende:

  • Ervaringen, locaties en gezichten onthouden
  • Meerdere aspecten van een probleem zien
  • Levendige verbeelding
  • Creatief in het bedenken van oplossingen
  • Een groot geheel opsplitsen in kleinere delen
  • Begrip voor anderen
  • Groot doorzettingsvermogen

Bijles geven aan een student met dyslexie

Wie bijles geeft aan een student met dyslexie, zal enkele kleine verschillen merken. Heel belangrijk is de ondersteuning van de hele omgeving, aangezien je dyslexie niet kan genezen of volledig verhelpen. Zorg dus voor een goed contact met de ouders, school en therapeuten of logopedisten. Werk samen aan een eenduidige structuur en werking.

Wees geduldig, begripvol en vermijd druk op de student. Het werktempo ligt trager bij iemand met dyslexie, dus geef de student voldoende tijd om opdrachten goed te maken.

Er kan thuis voorgelezen worden of meer tijd gestoken worden in het samen lezen. Als je huiswerk geeft, geef dan geen overbodige zaken mee. Is het de eerste keer dat je bijles geeft? We loodsen je door de eerste bijles met een handige walk-through.

Gebruiksklare tips

  • Verklaar opdrachten mondeling en leg ze extra uit. Raad de student aan om gratis voorleessoftware te gebruiken voor taken die hij/zij individueel maakt.
  • Zeg nooit: “Je hebt niet gestudeerd...” indien je vermoedt dat dat het geval is. Vraag liever: “Op welke manier heb je dit geleerd?”
  • Druk oefeningen groter af of gebruik een groter lettertype.
  • Vraag ouders (of logopedist) om belangrijke teksten van op school al op voorhand samen te lezen met de student.
  • Geef één opdracht per keer, nooit meerdere tegelijk
  • Geef meer tijd om opdrachten af te werken
  • Beloon de inzet van de student, niet de resultaten
  • Structureer de leerstof en de leermethode
  • Vraag de student om de kernwoorden in een tekst te markeren.
  • Controleer samen de agenda en geplande toetsen en taken
  • Stimuleer leerstof te herhalen en herhalen en herhalen

Niet doen: de student laten overschrijven, beginnen luidop voor te lezen zonder de student erop voor te bereiden, lange schrijfopdrachten geven, de student vergelijken met anderen of met het niveau van een leeftijdgenoot.

Printklare begeleidingsplannen, handige hulpmiddelen en informatie over specifieke methodes kan je via Klascement downloaden. De Luisterpuntbibliotheek is ook een handig hulpmiddel.

Resources

Meer informatie over dyslexie in het onderwijs ontdek je in onderstaande boeken en websites:

Heb jij een zoon of dochter met dyslexie en zijn jullie op zoek naar individuele begeleiding? BijlesHuis stelt jullie een docent voor met de nodige portie ervaring. Ben jij zelf docent en kriebelt het om studenten te begeleiden? Registreer je dan als lesgever!

Laat hieronder je gegevens achter en blijf zo op de hoogte van onze nieuwste artikels! Je ontvangt verder geen reclame of andere e-mails.

leerstoornissen dyslexie tips bijles geven bijlesdocent studeren bijles
Updates ontvangen met didactische inzichten?
Sign up for our newsletter