Ben je vergeten hoe je Romeinse cijfers schrijft? Dat de I voor het getal 1 staat en de V voor 5, is nogal logisch, maar hoe zit het nu weer met de C, de M en de D? Dat lees je hieronder! Ook leer je de regels voor het omrekenen van de Romeinse cijfers, zodat je je eigen geboortejaar of leeftijd in Romeinse cijfers kan uitdrukken. Met de leuke ezelsbruggetjes die we je geven, vergeet je ze nooit meer!
De basissymbolen van Romeinse cijfers
De volgende zeven letters vormen de basis van de Romeinse cijfers:
- I=1
- V=5
- X=10
- L=50
- C=100
- D=500
- M=1000
Om deze symbolen te onthouden in de juiste volgorde, hebben we enkele ezelsbruggetjes voor je gemaakt. Ezelsbruggetjes zijn handige manieren om informatie te onthouden. Als je ook een visuele voorstelling van leerstof hebt, onthou je die namelijk langer en beter dan wanneer je enkel de tekst leert. Kies je favoriet!
Regels voor het omrekenen
Om Romeinse cijfers om te rekenen zijn er een aantal regels waar je rekening mee moet houden:
Regel 1
In de basis noteren we de symbolen van groot naar klein, waarbij je de getallen bij elkaar optelt.
Voorbeeld: CXVI=116 (100+10+5+1)
Regel 2
Indien het wel voorkomt dat een kleiner getal voor een groter getal staat, dan is dat omdat je deze van elkaar moet aftrekken.
Voorbeeld: LXIV=64 (50+10+5-1) Let op: dit voorbeeld schrijf je dus niet als LXIIII.
Regel 3
De symbolen van Romeinse cijfers mogen nooit vaker dan drie keer achter elkaar herhaald worden. Zodra je volgens regel 1 vier dezelfde symbolen naast elkaar zou schrijven, noteer je enkel het volgende symbool en zet je het symbool die je vier keer op zou schrijven, ervoor. Deze trek je dan van het grotere symbool af.
Voorbeeld: Het getal 40 noteer je niet als XXXX, maar als XL. (50-10)
Regel 4
In aanvulling van regel 2 en 3, kunnen enkel de I, de X en de C als kleiner getal voor een groter getal staan en dus in mindering worden gebracht. Ook kan dit altijd maar één keer. De notering voor 40 was XL, dus het getal 30 mag je niet als XXL schrijven, maar is XXX.
Grotere Romeinse cijfers
Volgens het basissysteem zou het tellen bij het getal 3999 (MMMCMXCIX) ophouden. Bij 4000 zouden we met MMMM namelijk regel 3 overtreden. Er is echter wel een handige manier om grotere getallen te noteren. Dit is het plaatsen van een horizontaal streepje boven de symbolen, om aan te duiden dat je het moet vermenigvuldigen met 1000:
Deze manier van grote getallen noteren is later ontstaan en werd niet gebruikt door de Romeinen. Je hoeft het dan ook niet te kennen voor school. De Romeinen gebruikten in sommige gevallen ook een horizontaal streepje om aan te duiden dat iets niet als letter, maar als cijfer gelezen moest worden. Zorg er dus voor dat je hiermee niet in de war raakt.
BijlesHuis helpt al sinds MMXIII leerlingen en studenten met het vinden van de perfecte lesgever bij elke hulpvraag. Ben jij op zoek naar bijles voor jezelf of voor je kind? Vraag direct bijles aan en we selecteren de best docent voor jouw hulpvraag!
Op de hoogte blijven van onze nieuwste artikels? Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief hieronder:
