In deze reeks over leerstoornissen bespraken we eerder al dyscalculie, dyslexie, ADHD, en autisme. In dit artikel gaan we dieper in op hoe je faalangst herkent en hoe je als ouder je kind met faalangst helpt. Faalangst valt immers niet altijd op. Dat komt door vermijdingsdrang, waarbij situaties die onaangename emoties losmaken vermeden worden. De link met faalangst leg je echter niet meteen. Je voelt wel dat er iets is. Er zijn misschien problemen op school of je kind is ongelukkig. In eerste instantie denk je aan luiheid of aan een lastig karakter. Personen met faalangst zijn echter doemdenkers die oncontroleerbare situaties liever vermijden.
Hoe herken je faalangst?
De indicaties verschillen per kind, dus we schotelen je enkele concrete en herkenbare situaties voor.
Hieronder vind je alvast vijf kenmerken die heel vaak voorkomen bij faalangst:
- gevoelig voor kritiek
- snel kwaad
- focus op het negatieve
- veel werk besteden aan het verbergen van faalangst
- minder zelfvertrouwen en negatief zelfbeeld
Enkele voorbeeldsituaties
Geen doorzettingsvermogen en aanstellerig gedrag
Faalangst herken je het makkelijkst bij het uitvoeren van een taak. Hoe goed de student die ook voorbereidt, hij slaagt er niet in om het tot een goed einde te brengen. De angst om te mislukken en om te ontgoochelen is zo groot dat hij de opdracht niet afwerkt. De kans op mislukken wordt groter en gaat vaak gepaard met aanstellerig gedrag. Je kind kan en weet veel meer dan hij toont of vindt taken te kinderachtig om er zich voor in te zetten. Hij vermijdt elke confrontatie. Wanneer een taak niet volbracht is, heeft je zoon of dochter een repertoire aan flauwe excuses. Verwar faalangst dus niet met verlegenheid of aanstellerij want dat heeft een omgekeerd effect. Je triggert net de onzekerheid.
Perfectionisme
Ook het overdreven veel tijd besteden aan huistaken en lessen is meestal een verborgen kenmerk. Je kind wil het uitmuntend doen door zich zo goed mogelijk voor te bereiden. Opvallend is dat hij nooit klaar is. De onzekerheid blijft hem parten spelen. Hij komt dan over als een zeer goede leerling die veel over heeft voor zijn opleiding. Als het te dwangmatig is, leidt zijn perfectionisme echter tot een degoût wanneer hij het niet meer ziet zitten.
Geen sociaal leven
Trekt jouw zoon of dochter zich terug achter een stapel studieboeken en mijdt hij of zij elk sociaal contact? Als ouder heb je de indruk dat je kind goed bezig is maar in werkelijkheid vlucht je zoon of dochter in zelfbeklag. Hij dagdroomt en glijdt weg in vereenzaming. Vaak merk je als ouder het geïsoleerde gedrag laat op en zijn het de schoolresultaten die een belletje doen rinkelen.
Ziekte
Een ander voorbeeld is dat hij zijn faalangst omzeilt door zich telkens ziek te melden voor overhoringen of examens. De leerling heeft effectief voldoende gestudeerd maar heeft door de stress buikpijn, hoofdpijn of keelpijn, moet braken, hyperventileert of maakt koorts. Vooral somatische klachten die tijdens vakanties verdwijnen, geven een duidelijk signaal.
Een kort lontje
Tot slot kan je zoon of dochter agressief of impulsief reageren. Bij onzekerheid wordt hij of zij boos, denkt dat het nooit lukt, roept dat de cursus te moeilijk is en geeft anderen de schuld. 'Thuis kan ik niet werken, ik moet een eigen kamer hebben.' 'De leerkracht legt het niet goed uit.' Ook dan is faalangst de onderliggende verklaring.
Hoe help je als ouder?
Allereerst is het belangrijk om te luisteren. Om faalangst aan te pakken moet je eerst de angst en onzekerheid begrijpen. Spreek samen over de situatie en zoek samen een oplossing. Onderbreek hem niet en weerleg zijn uitleg niet. Geef hem het gevoel dat hij je alles kan vertellen.
Ten tweede let je beter op met kritiek. Faalangst wordt namelijk gestimuleerd door kritiek van de omgeving. Vaak heeft een goed bedoelde opmerking een sterkere impact dan je dacht. Stel je voor dat je faalangst hebt, dat je ontzettend gezwoegd hebt om de imparfait onder de knie te krijgen, je grootmoeder je rapport bekijkt en zegt: 'Het klasgemiddelde ligt wel hoger.' Zo'n opmerking kwetst en is moeilijk om te vergeten. Het is niet zo dat kritiek de oorzaak van faalangst is, wel dat het je kind niet vooruithelpt.
Je mag hem niet het gevoel geven dat hij de taak niet aankan. Stel dus niet voor om het examen wiskunde uit te stellen en schrijf ook niet mee aan de boekrecensie voor Nederlands.
Enkele concrete tips:
- Stel een dagplanning per halfuur op om het overzicht te behouden. Zo haalt hij de deadline en haakt hij niet af.
- Leer hem door te zetten.
- Heb daarbij aandacht voor het karakter van je kind. Hij twijfelt aan zichzelf en is enorm onzeker. Laat hem geloven in zijn potenties en krik zijn zelfvertrouwen op.
- Haal er goede toetsen en taken bij. Toon hem zijn sterke kanten en bewijs dat hij op die momenten in zichzelf geloofde en het kon. Zo weet hij dat hij deze 'onmogelijke' opdracht ook aankan!
Heb jij een zoon of dochter met faalangst en ben je op zoek naar individuele begeleiding? BijlesHuis stelt jullie een docent voor met de nodige portie ervaring. Ben jij zelf docent en kriebelt het om studenten te begeleiden? Registreer je dan als lesgever!
Laat hieronder je gegevens achter en blijf zo op de hoogte van onze nieuwste artikels! Je ontvangt verder geen reclame of andere e-mails.
