Urenlang geconcentreerd studeren tijdens de blok is niet evident. Wist je dat een persoon gemiddeld maar zo’n 45 à 60 minuten lang geconcentreerd kan blijven? Om langer geconcentreerd te blijven of om een nachtje door te doen grijpen veel studenten naar pepmiddelen tijdens de blokperiode. Denk hierbij aan koffie, energiedrank en zelfs geneesmiddelen. Maar wat zijn pepmiddelen nu eigenlijk, werken ze echt en wat zijn de valkuilen ervan? Wij onderzochten voor jou de beste oplossing om geconcentreerd te studeren!
Wat zijn pepmiddelen?
Het begrip pepmiddelen is een verzamelnaam van (genees)middelen die je cognitieve functies verbeteren en je alertheid verhogen. Ze geven je zogenaamde vernieuwde energie. Studenten in de blok grijpen vaak naar pepmiddelen, met als doel een langere periode geconcentreerd te studeren.
Voorbeelden van pepmiddelen
Er zijn veel verschillende soorten pepmiddelen op de markt. Enkele veel voorkomende voorbeelden die studenten vaak gebruiken zijn:
- Koffie: Koffie wordt vaak gedronken bij vermoeidheid vanwege de cafeïne.
- Energiedrank: Energiedranken zoals Red Bull of Nalu geven je snel een energiekick door de hoge concentraties taurine en cafeïne.
- Rilatine® en Concerta® zijn gekende geneesmiddelen op voorschrift die worden gebruikt voor de behandeling van ADHD. Het kan je alertheid, zelfvertrouwen en concentratievermogen voor enkele uren boosten. Ze bevatten de stof methylfenidaat.
Hoe werken pepmiddelen?
Cafeïne
Koffie en energiedrank bevatten een hoge hoeveelheid cafeïne. Cafeïne is een stimulerend middel waarvan is aangetoond dat het de alertheid en aandachtsspanne verbetert. Hoe werkt dat dan? Cafeïne blokkeert de stof adenosine. Dat is een neurotransmitter die ervoor zorgt dat je je slaperig voelt. Je hersenen ontvangen het signaal van vermoeidheid dus niet.
Cafeïne verhoogt ook de afgifte van dopamine en noradrenaline, twee andere neurotransmitters die waakzaamheid en concentratie bevorderen. Cafeïne geeft je lichaam op zichzelf dus geen energie, maar kan je wel het gevoel geven meer energie te hebben. De werking van cafeïne voel je gemiddeld na 30 minuten en het piekniveau bevindt zich binnen het eerste uur. Cafeïne blijft zo’n 5 à 6 uur in je bloed zitten.
Methylfenidaat
Geneesmiddelen met de stof methylfenidaat zoals Rilatine® zijn nuttige middelen als je ze op de juiste manier gebruikt, dat wil zeggen op voorschrift na de diagnose AD(H)D. Wie deze geneesmiddelen gebruikt is minder verstrooid, kan zich beter concentreren op activiteiten en heeft zijn impulsieve reacties onder controle. Je wordt er rustiger en aandachtiger van.
Gebruik stimulerende geneesmiddelen best nooit zonder medisch voorschrift of AD(HD). Het klinkt verleidelijker dan het is. De extra energie komt niet uit het pilletje, maar uit je eigen lichaam. Ze spreken je reserves aan. Zonder dat je het merkt kan het jouw lichaam en geest volledig uitputten.
Valkuilen pepmiddelen
Pepmiddelen kunnen een tijdelijke oplossing zijn voor extra concentratie en energie. Vergeet echter niet dat er ook negatieve gevolgen aan verbonden zijn.
Pepmiddelen hebben vaak maar een kort piekniveau. Neem nu koffie, na 60 minuten neemt de grootste werking van de cafeïne alweer af. Een grote valkuil, maar wel een natuurlijke reactie van je lichaam, is om opnieuw een koffie te willen drinken. Zorg ervoor dat je niet afhankelijk wordt van het pepmiddel en dat je zonder middelen ook nog productief kan zijn.
Omdat cafeïne enkel het gevoel van vermoeidheid wegneemt, betekent dat niet dat je lichaam niet meer vermoeid is. Je onderdrukt gewoon het gevoel. Dat heeft als gevolg dat je al snel over je grens gaat. Je neemt niet voldoende rust en negeert de signalen van je lichaam. Let hiermee op, luister naar je lichaam en overschrijd je grenzen niet.
Te veel cafeïne op één dag kan leiden tot hoofdpijn, beven, duizeligheid, suizende oren, hartkloppingen, rusteloosheid, prikkelbaarheid, slaapproblemen en angstgevoelens.
Stimulerende medicatie kunnen je eetlust ondermijnen, hartkloppingen, paniekaanvallen en black-outs veroorzaken. Dat is het laatste wat je tijdens de examens wil meemaken. Het gebruik van dit soort pillen kan zelfs gevaarlijk zijn voor de werking van hart- en bloedvaten.
Eens de stimulerende geneesmiddelen uitgewerkt zijn, voel je je extra moe en vaak ook lusteloos. In plaats van de tijd te nemen om te recupereren, kan de verleiding ontstaan om opnieuw te slikken. Zo kan je in een vicieuze cirkel terechtkomen waarbij je steeds meer nodig hebt voor eenzelfde effect en op den duur volledig de pedalen verliest.
Alternatieven voor pepmiddelen
Wil jij liever natuurlijke middelen gebruiken om je concentratie te verhogen? Dat kan gelukkig ook!
Drink bietensap in plaats van koffie of energiedrank. Dit natuurlijke pepmiddel bevat veel foliumzuur, dat onder andere goed is voor je concentratievermogen en geheugen. Bovendien bevat bietensap ook ijzer. IJzer speelt een belangrijke rol bij geestelijke inspanning.
Naast het drinken van bietensap is het ook belangrijk om voldoende water te drinken. Ons brein bestaat voor 85% uit water en is afhankelijk van een constante watertoevoer om goed te kunnen functioneren. Bij 2% te weinig water verliest ons brein zijn alertheid en focus. Drink je een glas water voor het uitvoeren van een mentale taak, dan verhoogt dit direct je reactietijd tot wel 14%.
Ook sporten kan helpen om beter geconcentreerd te zijn. Sporten stimuleert namelijk de hippocampus. Dat is een hersengebied dat een belangrijke rol speelt bij de opslag van informatie in het geheugen. Probeer minstens 30 minuten te sporten om hiervan resultaat te ondervinden.
Door het nemen van een koude douche in de ochtend verhogen je hartslag, je bloeddruk en je ademhalingsfrequentie. Ook hierdoor ben je een stuk alerter en zal het makkelijker zijn om je te concentreren.
Daarnaast is het ook belangrijk om in voldoende daglicht te studeren, frisse lucht in te ademen, genoeg te slapen en gezond te eten. Ook je blokspot speelt een belangrijke rol; lees hier hoe je de ideale studeeromgeving creeërt thuis. Vergeet tenslotte niet voldoende te pauzeren, bijvoorbeeld volgens de Pomodoro-techniek.
Conclusie pepmiddelen
Pepmiddelen zoals koffie en energiedrankjes zijn slechts een tijdelijke oplossing. Let er zeker op dat je niet afhankelijk wordt van je pepmiddel en je ook nog zonder kan presteren. Probeer eerst je concentratie te verhogen aan de hand van natuurlijke pepmiddelen. Denk je met een serieus concentratieprobleem te kampen? Raadpleeg dan zeker je arts in plaats van zelf te experimenteren.
Heb je moeite met plannen, concentreren of studeren tijdens de blok? Vind je de juiste studiemethode maar niet of begrijp je de leerstof niet? Contacteer vrijblijvend BijlesHuis.
Wil jij op de hoogte gehouden worden van de nieuwste artikels? Schrijf je dan hieronder in op onze maandelijkse nieuwsbrief!
Bronnen
- Redactie Knack. (2021, 20 januari). Sporten in de blok voor betere cijfers. Knack. https://www.knack.be/nieuws/gezondheid/sporten-in-de-blok-voor-betere-cijfers/
- OptimaleGezondheid.com. (2016, 25 november). Bietensap: een natuurlijk pepmiddel. https://www.optimalegezondheid.com/bietensap-een-natuurlijk-pepmiddel/
- Opwekkende medicatie | Druglijn.be. (z.d.). https://www.druglijn.be/tips-en-advies/studeren/opwekkende-medicatie
- J. (2020, 26 november). Wat zijn de voordelen van koud (af)douchen? 7 voordelen koud douchen. Blijvengroeien.nl. https://blijvengroeien.nl/voordelen-koud-douchen/
- Water drinken = beter werken. (z.d.). FiscFree. https://www.fiscfree.nl/nieuws/blog/water-drinken-beter-werken/5
- Cafeïne | Gezond Leven. (z.d.). https://www.gezondleven.be/themas/voeding/focus-op-voeding-niet-voedingsstoffen/voedingsstoffen/cafe%C3%AFne
