Je bent misschien net een bijlestraject gestart, staat klaar om aan een opdracht te beginnen of jij en je student zijn al even op pad om belangrijke leerdoelen te bereiken. Dan komen deze 8 tips om feedback te vragen en te ontvangen zeker van pas. Lees om te beginnen even waarom:
We zijn sociale wezens en hebben nood aan reacties van anderen. Die helpen ons om motivatie te voelen, om te blijven doen wat we doen. We kunnen dankzij die reacties goede relaties opbouwen en die hebben we nodig, persoonlijk én professioneel.
In bijlessen is het echter niet altijd evident om die weerklank te krijgen of uit te wisselen. Dat kan leiden tot misverstanden, een moeizaam contact of, in het ergste geval, doet het studenten (en jou?) afhaken. Om dat te vermijden, bouw je best zelf bewuste feedbackmomenten in. Zo voorkom je dat eventuele twijfels te groot worden en een eigen leven gaan leiden.
In een eerder blogartikel van BijlesHuis kon je lezen hoe je feedback kan geven, maar zo’n terugkoppeling vragen (en ontvangen!) is dus minstens even belangrijk. Daarom geven we jou in dit artikel graag concrete handvaten om dat proces makkelijker te maken.
1. Feedback vragen
Tip 1: Vraag feedback wanneer je er nood aan hebt
Door feedback te krijgen, weet je beter hoe jouw leerling jouw lessen ervaart. Deze informatie helpt om er zeker van te zijn dat zijn of haar leerdoelen worden behaald. Je kan steeds vragen om een gesprek wanneer je daar nood aan hebt, wanneer je ervaart of denkt dat sommige dingen niet goed gaan of simpelweg omdat je niet weet hoe iets voelt voor de student. Onzekerheid over je eigen functioneren kan tot spanning en stress leiden. En vaak is dat niet eens nodig. Door feedback te vragen, houd je het heft in handen en kun je eventuele problemen oplossen voordat ze te groot worden.
Bijvoorbeeld:
- We hebben nu 3 lessen samen gehad. Hoe gaat het tot nu toe voor jou?
- Welk gevoel heb je bij onze lessen? Omschrijf het eens in 3 woorden?
- Voel je je voorbereid voor de toets volgende week? Waarom wel/niet?
- Waar ben je tevreden over? Wat vind je minder goed?
Tip 2: Bouw structurele feedbackmomenten in
Beter is nog om zulke gesprekken structureel in te bouwen.
- Verken en bespreek de verwachtingen van de student/de ouders bij aanvang van het traject. Geef ook zelf je eigen verwachtingen en mogelijkheden aan.
- Spreek af op welke momenten je samen zal evalueren (bijvoorbeeld na 5 lessen, na 10 lessen, aan het einde van de begeleiding) en hou je hier ook aan.
Tip 3: Stel open en specifieke vragen
Open vragen geven leerlingen en ouders de kans om uitgebreid over hun ervaring te vertellen. Gesloten vragen (ja/nee-vragen) zijn voor het proces van feedback vragen soms te sturend. Te algemene vragen geven je dan weer niet genoeg duidelijkheid over wat goed gaat en wat je kan bijsturen. Wees dus in je vragen open en specifiek.
Bijvoorbeeld:
- Welke soort oefeningen vind je het leukst? Of welke oefeningen werken het best voor jou?
- Geef een top en een tip over onze lessen.
- Welke nieuwe dingen heb je geleerd? Hoe weet je dat je die écht geleerd hebt?
- Wat wil je nog oefenen?
- Waar heb je nog hulp bij nodig?
- Welke oefeningen werken niet goed voor jou?
Als je toch meer sturend tewerk gaat, doe dat dan heel concreet, methodisch en aan de hand van een evaluatieformulier. Laat studenten en hun ouders daar bijvoorbeeld bij bepaalde uitspraken ‘scores’ geven van helemaal akkoord tot helemaal niet akkoord.
Bijvoorbeeld:
- De doelen van onze lessen zijn duidelijk.
- De dingen die ik leer kan ik gebruiken in de les/op school.
- De docent houdt voldoende rekening met mijn vragen en noden.
- Er is voldoende variatie in de lessen.
- Het gebruikte materiaal is nuttig.
2. Feedback ontvangen
Tip 4: Bedank de ander
Geef blijk van je waardering: jouw leerling en zijn of haar ouders doen de moeite om jou iets van zichzelf terug te geven. Misschien moesten ze daar zelf ook best wat moed voor verzamelen.
Bijvoorbeeld:
- Bedankt voor je feedback. Je hebt er goed over nagedacht, zie ik.
Tip 5: Reageer niet aanvallend op negatieve feedback
Als je feedback krijgt die minder makkelijk is om te horen, reageer je in een eerste reflex vaak verdedigend of zelfs aanvallend. Stop jezelf. Wacht. Neem tijd om even te verwerken wat er op je afkomt. Geef jezelf de kans om rustiger te worden en de eerste emoties voorbij te laten gaan, dan ben je beter in staat om met kritiek om te gaan. Dus: luister en reageer niet onmiddellijk.
Bijvoorbeeld:
- Ik heb gehoord wat je zegt, ik wil het even laten bezinken en kom er aan het einde van de les/volgende les op terug. Oké?
Tip 6: Stel vragen en probeer de ander te begrijpen
Open je voor wat diegene die je begeleidt, voelt, denkt of zegt. Hij of zij zit met een zorg of behoefte. Waarom geeft het kind of de ouder deze feedback? Verplaats je in hun schoenen. Laat merken dat je de feedback hebt gehoord en wil begrijpen.
Luister actief en vat samen wat je hoort. Stel vragen totdat je écht begrijpt wat je student voelt en denkt. Check of je interpretaties kloppen en probeer tot de essentie (van het probleem) te komen. Wees nieuwsgierig. Door goed te luisteren toon je bovendien aan de ander dat je interesse hebt in wat hij of zij zegt.
Bijvoorbeeld:
- Ik hoor je zeggen dat je niet goed weet wat mijn doel is, waarom ik sommige oefeningen of bepaalde leerstof kies. Ik wil je goed begrijpen dus ik zou graag enkele vragen stellen.
- Hoe zou het jou helpen om het doel van de oefeningen of de lessen te kennen?
- Is het niet duidelijk voor jou of mijn doel en jouw doel overeenkomen?
- Wat is jóuw doel van deze lessen? Wat wil jij bereiken?
- Wat zou je helpen om meer vertrouwen te hebben?
Tip 7: Deel je gevoelens en gedachten in een ik-boodschap
Laat eerlijk en respectvol weten hoe je de terugkoppeling ervaart. Weerhoud jezelf ervan om in de verdediging te gaan. Vind je de opmerking terecht of onterecht?
Bijvoorbeeld:
- Ik hoor je zeggen dat je het doel van mijn lessen niet duidelijk vindt. (Deel je observaties)
- Als ik dat hoor, denk ik dat dat je bezorgd bent dat je het examen niet gaat halen als het doel niet duidelijk is voor jou. Klopt dat? (Deel en check je gedachten)
- Ik voel me zoekend. Ik wil je heel graag helpen maar ik weet niet altijd goed hoe dat het best te doen. (Deel je gevoelens)
Tip 8: Ga samen op zoek naar een oplossing en leer uit de feedback
Vraag de student en zijn ouders wat ze van jou verwachten en waarom. Kan je hieraan tegemoetkomen? Waaraan wel en waaraan misschien niet? Neem feedback serieus. Maak afspraken. Wat zullen jullie anders doen en hoe?
Misschien kan je de gemaakte afspraken ook in andere lessen met andere leerlingen gebruiken? Doe er je voordeel mee en besef dat je kostbare ervaring opdoet!
Bijvoorbeeld:
- Wat verwacht je juist van mij en waarom?
- Wat is voor jou een goede en duidelijke les?
- Zou het beter voor jou zijn als we elke stap in het oplossen van de oefeningen bespreken?
- Zou het jou helpen als ik altijd eerst uitleg waarom ik iets doe of waarom ik deze oefeningen gekozen heb?
- Ik kan niet beloven dat ik dat nooit ga vergeten. Kan je hier mee aan helpen denken?
Feedback vragen, geven en ontvangen is soms spannend en vraagt dat je je kwetsbaar durft opstellen. Nochtans is zo’n uitwisseling goud waard en bouwt het mee aan een goede relatie tussen jou en je bijlesstudent. Een goede relatie doet niet alleen deugd, ze vormt ook de sleutel tot succesvolle ervaringen en een vruchtbare samenwerking. Met onze tips en tools ben jij er helemaal klaar voor. Succes!
Ben jij nog niet ingeschreven als bijlesdocent, maar heb je wel interesse om leerlingen te begeleiden? Schrijf je in bij BijlesHuis om bijles te geven!
Op de hoogte gehouden worden van de nieuwste artikels? Schrijf je in op onze maandelijkse newsletter!
Bronnen
- Bijleshuis (s.a.) Goed feedback geven. Geraadpleegd op 28/11/2022, van https://blog.bijleshuis.be/goed-feedback-geven
- Passion for Work (2022). Omgaan met negatieve feedback. Geraadpleegd op 28/11/2022, van https://www.passionforwork.be/omgaan-met-negatieve-feedback/
- Google boeken (s.a.). Omgaan met feedback en kritiek. Geraadpleegd op 28/11/2022, https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=hx5ZouZso8oC&oi=fnd&pg=PT5&dq=omgaan+met+feedback+en+kritiek&ots=qEuenzHZ4z&sig=Rd5m0gJKxwTzJwsPPH9cRC9Dxbk#v=onepage&q=omgaan%20met%20feedback%20en%20kritiek&f=false
- Carrièretijger (2004). Feedback vragen. Geraadpleegd op 28/11/2022, van https://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/vaardigheden/feedback-vragen
