Lig je ook in de knoop met die lastige Franse subjonctif? Hier vind je een duidelijk overzicht van de vorming en het gebruik van de subjonctif, met een zomerse poolparty als voorbeeld. De ouders van Marie en Alice zijn een weekendje weg. Party time! Marie, de jongste zus, besluit een poolparty te organiseren. Haar oudere zus Alice staat niet achter dit plan en ziet alles in het honderd lopen. Neem gerust een glaasje Kidibul terwijl de zussen de vorming en het gebruik van de subjonctif uitleggen.
Wat is de subjonctif eigenlijk precies?
De reden waarom je moeite hebt met de subjonctif is waarschijnlijk omdat we die constructie anders gebruiken in het Nederlands. In onze taal wordt die amper gebruikt en is het verouderd taalgebruik. In vaste uitdrukkingen komt het wel nog voor. “Koste wat het kost”, “kome wat kome” of “het zij zo” zijn enkele voorbeelden. Wie spreekt er nu nog zo? Franstaligen in ieder geval wel. Zij gebruiken de subjonctif heel vaak, zowel in gesproken als geschreven taal: “Je veux que tu sois heureux”. Je herkent de subjonctif of de aanvoegende wijs makkelijk in een bijzin na ‘QUE’ en na bepaalde voegwoorden eindigend op -que.
Hoe vorm je de subjonctif présent?
- Neem de 3e persoon MEERVOUD van de indicatif présent (de gewone tegenwoordige tijd) voor de 1e, 2e en 3e persoon enkelvoud en de 3e persoon meervoud. Voor de 1e en 2e persoon meervoud gebruik je de stam van de nous-vorm.
bv. Alice et Marie organisent une fête. - Laat de -ENT weg:
elles organis- - Kies de juiste uitgang: -e, -es, -e, -ions, -iez, -ent
Uitzonderingen
Uiteraard geldt deze regel niet voor elk werkwoord. Zoals je weet, zijn er bij Frans altijd uitzonderingen... ;-) Goed nieuws: in dit geval maar tien! Als je deze uitzonderingen uit het hoofd blokt, kan je in recordtempo oefeningen invullen:
Wanneer gebruik je de subjonctif présent?
Wie goed opgelet heeft, weet dat er een subjonctif komt in de bijzin na ‘QUE’. Jammer genoeg is dit niet altijd het geval, al moet ‘QUE’ wel een belletje doen rinkelen. Wanneer je ‘QUE’ schrijft of leest, weet je dat je moet kiezen tussen de indicatif en de subjonctif.
Het ezelsbruggetje ‘VISPAND’
In het algemeen gebruiken de Franstaligen een subjonctif om iets uit te drukken, een bepaald gevoel in hun zin te leggen. Als je een bepaald gevoel wil uitdrukken in een zin, gebruik je dus de subjonctif.
Om de werkwoordgroepen te onthouden, onthoud je het ezelsbruggetje VISPAND. Na een werkwoord dat een van de volgende gevoelens uitdrukt, gebruik je de subjonctif.
V: verbes de Volonté/Désir
Werkwoorden die een wil of wens uitdrukken: vouloir, exiger, aimer, préférer, ordonner, souhaiter, demander, défendre, désire, il est souhaitable que...
I staat nergens voor, maar VSPAND klinkt minder goed
S: verbes de Sentiment
Gevoelens: être content/heureux/triste/surpris que...
avoir peur/honte que
il est dommage que/il est regrettable que /il est triste que...
P: verbes de Possibilité
Werkwoorden die een mogelijkheid uitdrukken: il est (im)possible que, il se peut que...
A: verbes d’Appréciation
Subjonctif wanneer je een waardering uitdrukt: il est bon/mauvais/utile/opportun que...
N: verbes de Nécessité/Négation
- Noodzaak, iets dat moet: il faut que, il est nécessaire/important que, il est temps que, il vaut mieux, il convient, il importe
- Ontkenning: nier que, contester que
D: verbes de Doute
Wanneer je twijfelt: douter que, il est douteux que
Les parents de Marie et Alice partent pour un week-end à Paris. Marie est si heureuse ! Elle veut organiser « une soirée piscine » (een poolparty) sans la permission de ses parents. Elle veut que la fête soit la meilleure fête du siècle (van de eeuw) ! Elle invite toutes ses copines, ce qui veut dire, l’école entière. Presque 100 personnes sont invitées ! Sa soeur ainée, Alice, a peur que la fête devienne un désastre (een ramp). Elle connaît Marie... Il se peut que la fête devienne hors de contrôle... Ainsi, il est bon qu’Alice soit présente aussi. Le dernier temps, Marie a cassé quelques vases chinois, un cadeau de son père pour sa mère. Ses parents étaient furieux! Marie ét Alice étaient punies (gestraft) pendant deux mois ! Quel fiasco ! Voilà pourquoi il est nécessaire qu’Alice prenne les choses en main (de touwtjes in handen neemt). Sa soeur conteste (betwist) qu’elle puisse organiser une grande fête sans problèmes. Mais Alice doute que Marie ait raison.
Subjonctif ou indicatif?
Wanneer het werkwoord niet behoort tot de VISPAND-werkwoorden, gebruik je de indicatif. Ook hiervoor zijn er enkele parameters.
1. Een mening
- Werkwoorden die een ‘opinion’ uitdrukken: penser, croire, se douter, estimer que
2. Een zekerheid
- Als je zeker bent van feiten of je mening, gebruik je de indicatif:
Il est certain que, être certain/sûr que, ne pas douter que
3. Een waarschijnlijkheid
- Hier leer je enkel ‘il est probable que’ uit het hoofd.
4. Een verklaring
- Dire, annoncer, écrire, promettre, jurer, remarquer que...
5. Een waarneming, perceptie
- Entendre, voir, sentir, s’apercevoir que
Samedi soir ! Finalement, le moment tant attendu est arrivé. Les premiers invités arrivent chez Marie et Alice. Ils croient que la soirée-piscine est très cool ! Il y a des ballons partout et un traiteur prépare un assortiment de hors-d’oeuvres (hapjes). Les bouteilles de Kidibul se vident les unes après les autres. Il fait 28 degrés, le soleil brûle (de zon schijnt). Marie a même loué (ingehuurd) les services de Dimitri Vegas et Like Mike. Il est certain que ses amis restent stupéfaits (verbijsterd). Puis, Thomas, l’adonis de l’école, arrive. Il est fort probable que Marie l’a invité parce qu’il lui a tapé dans l’oeil (ze heeft een oogje op hem). Elle jure que ce n’est pas vrai, mais Alice sait mieux. Elle a trouvé le journal intime (dagboek) de Marie sous son lit. Marie écrit qu’elle adore Thomas pour son corps divin (goddelijk) et ses yeux bleu clair. Pff, Marie est si superficielle (oppervlakkig) ! Alice entend que Thomas félicite Marie pour la fête magnifique. Dimitri Vegas et Like Mike sont ses artistes favoris ! Aha, cela explique pourquoi Marie a insisté sur ce duo célèbre.
Moeilijke gevallen
- ESPÉRER + (indicatif) FUTUR SIMPLE
- Douter + subjonctif, ne pas douter + indicatif, se douter + indicatif
- Onderstaande werkwoorden hebben normaal een indicatif, BEHALVE in een NEGATIEVE of VRAGENDE vorm:
Deux heures plus tard. Tout le monde s’amuse bien. Après quelques boissons, Thomas a ouvert officiellement la « soirée-piscine ». Il a sauté dans la piscine et il a arrosé (natgemaakt) Dimitri Vegas et Like Mike ! Quelle horreur ! Alice n’a pas vu que Thomas saute dans la piscine mais il est certain que l’installation sono (stereo installatie) est détruite (verwoest). Il n’est pas certain que Marie rie ou pleure. Que faire? Dimitri Vegas et Like Mike sont vraiment en colère. L’installation détruite coûte cher et ils exigent une indemnisation (een schadevergoeding). Marie ne croit pas qu’elle puisse bien réfléchir. Alice n’aide pas. Tout ce qu’Alice fait, c’est paniquer. Elle dit que c’est la faute de Marie. “Pourquoi as-tu invité toute l’école?”, elle crie. “Crois-tu que ce soit une bonne idée? Je vais téléphoner à papa !”
VOEGWOORDEN die een subjonctif eisen
De subjonctif komt niet alleen voor na bepaalde werkwoorden. Na een van deze 10 voegwoorden, gebruik je ook een subjonctif in de bijzin.
“Non, je t’en supplie (ik smeek je). Ne dis rien à papa, s’il te plaît. La dernière fois, il t’a punie aussi au lieu qu’il punie moi seule. Tu as raison; c’est de ma faute. Je suis désolée.” “Ne t’inquiète pas. Pour que (opdat) nous puissions ranger (opruimen), il faut que tu renvoies tes amis.” “D’accord. Je vais les renvoyer à condition que tu veuilles m’aider.” “Oui, comme toujours”, dit Alice à Marie avec un grand sourire.
Ziezo, de subjonctif correct gebruiken is nu een fluitje van een cent. Naast de kadertjes die je uit het hoofd kan leren, is ook oefenen heel belangrijk, zodat je automatisch gealarmeerd bent als je bijvoorbeeld ‘j’espère que’ ziet staan. Hoe meer invuloefeningen je maakt, hoe minder je moet nadenken over welke tijd je moet gebruiken. Dan wordt je volgende toets over de subjonctif geslaagder dan het feestje van Marie en Alice!
Kan je extra hulp bij de subjonctif gebruiken? Schakel dan de hulp in van een ervaren bijlesdocent Frans die extra oefenmateriaal voorziet en je helpt voorbereiden op toetsen en examens.
Ontvang je graag maandelijks een mailtje met de nieuwste artikels daarin? Schrijf je snel in voor onze blog-nieuwsbrief. Tot snel!
