Wie oh wie is de mooiste van het land? In de Disney-wereld sowieso een van de vele prinsessen! Het zal alleszins geen boze stiefmoeder zijn... Maar hoe zeg je nu alweer ‘mooi’, ‘mooier’ en ‘mooist’ in het Frans? Hoe vorm je de trappen van vergelijking of les degrés de comparaison? En hoe vergelijk je de schoonheid van een lieve prinses en een stoute koningin? We leggen de Franse positif, comparatif en superlatif uit aan de hand van het sprookje Sneeuwwitje! (*)
(*) Wist je dat Sneeuwwitje Blanche-Neige heet in het Frans? ;-) Om de theorie te illustreren, gebruiken we het sprookje van Sneeuwwitje, waarvan je op Il était une histoire een zeer goede Franse versie kan vinden. Geen paniek, de voorbeelden die we uit het sprookje halen, vertalen we ook. Nog een kleine herhaling of récapitulation: in een verhaal worden heel vaak de imparfait en de passé composé gebruikt.
Alvorens de drie trappen van vergelijking uit te leggen, frissen we in het eerste deel op wat een adjectief is en hoe je dat in het Frans vormt en gebruikt. Daarna nemen we de trappen van vergelijking of les degrés de comparaison onder de loep. In het vierde en laatste deel herinneren we je eraan dat er ook enkele uitzonderingen zijn.
De trappen van vergelijking worden gebruikt om een vergelijking uit te drukken. De eerste trap is de stellende trap, waarvan vertrokken wordt. In het Frans noemen we dit le positif. De tweede (le comparatif) en de derde trap (le superlatif) worden gebruikt om twee elementen te vergelijken met elkaar. In het Frans bestaat de tweede trap (le comparatif) uit 3 verschillende traponderdelen: les comparatifs d’infériorité, d’égalité et de supériorité.
0 Adjectieven
Nog even ter opfrissing: wat is nu juist weer een adjectief?
Een adjectief (of bijvoeglijk naamwoord) zegt iets meer over een substantief (of zelfstandig naamwoord). Kijk bijvoorbeeld eens naar de volgende zin:
“Blanche-Neige est une belle femme.” (Sneeuwwitje is een mooie vrouw.)
‘Belle’ als adjectief zegt iets meer over het substantief ‘femme’. Blanche-Neige is een vrouw, meer nog: ze is mooi!
Belangrijk om te weten is dat in het Frans een adjectief steeds de vorm aanneemt van het substantief. Concreet: als het substantief in kwestie mannelijk is, dan staat het adjectief ook in de mannelijke vorm; als het substantief vrouwelijk is, dan gebruik je een vrouwelijke vorm voor het adjectief.
Bijvoorbeeld:
- “La princesse est belle. Le prince est beau.”
(De prinses is mooi. De prins is mooi.) - “Blanche-Neige est plus belle que la reine.”
(Sneeuwwitje is mooier dan de koningin.) - “Blanche-Neige est la princesse la plus belle.”
(Sneeuwwitje is de mooiste prinses.)
En laten we even kijken naar een fragment uit het sprookje Blanche-Neige:
“On y voyait une petite table couverte d'une nappe blanche, avec sept petites assiettes et sept petites cuillères, sept petites fourchettes et sept petits couteaux, et aussi sept petits gobelets.”
“Je zag er een kleine tafel bedekt met een wit tafelkleed, met zeven kleine borden en zeven kleine lepels, zeven kleine vorken en zeven kleine messen, et ook zeven kleine drinkbekers.”
Zo, laten we nu even kijken naar de verschillende trappen van vergelijking:
1 De stellende trap = le positif
Bij de stellende trap of le positif gebruik je de adjectief-vorm. Dit is dus eigenlijk de meest eenvoudige vorm binnen de trappen van vergelijking. :)
Hier maak je nog geen vergelijking tussen twee personen of zaken. ‘La princesse est belle.’ is een voorbeeld van een stellende trap.
2 De vergrotende trap = le comparatif
Bij de vergrotende trap of le comparatif gaan we wél twee personen/zaken vergelijken. Binnen le comparatif maken we het onderscheid tussen le comparatif d’infériorité (onderschikkende trap), le comparatif d’égalité (drukt een gelijkheid uit) en le comparatif de supériorité (drukt een superioriteit uit).
2.1 Le comparatif d’infériorité
Laten we eerst even stilstaan bij een zin met een ‘negatieve’ vergelijking, ook wel de onderschikkende trap genoemd. Deze vorm is te herkennen aan het partikel ‘moins’ dat voor het adjectief staat. Het adjectief wordt gevolgd door het partikel ‘que’. Kijk bijvoorbeeld naar de volgende zin:
“La reine est moins belle que la princesse.” (De koningin is minder mooi dan de prinses.)
2.2 Le comparatif d’égalité
Le comparatif d’égalité is te herkennen aan de partikels ‘aussi’ en ‘que’. Tussen deze partikels schrijf je het adjectief.
Bij deze soort vergelijking wordt er geen voorkeur gegeven aan de ene of andere persoon/zaak. Ze zijn beide evenwaardig aan elkaar. Bekijk bijvoorbeeld eens de volgende zin:
“La prinsesse est aussi belle que la reine.” (De prinses is even/net zo mooi als de koningin.)
Het enige verschil met een gewone adjectief-vorm is dat je hier ‘aussi’ en ‘que’ toevoegt in de zin. Deze twee partikels duiden immers aan dat het om een vergelijking gaat, in dit geval tussen de prinses en de koningin. ‘Que’ vertaal je als ‘als’, ‘aussi’ vertaal je als ‘even’ of ‘net zo’.
Kijk ook even naar het volgende fragment uit Blanche-Neige:
“Elle se dit : « Si seulement j'avais un enfant aussi blanc que la neige, aussi rose que le sang, aussi noir que le bois de ma fenêtre ! »”
“Ze zei tegen zichzelf: “Had ik maar een kind zo wit als de sneeuw, zo rood als het bloed, zo zwart als het hout van mijn raam!”
2.3 Le comparatif de supériorité
Tot slot bestaat er ook een vergelijking met een ‘positieve’ vergelijking, waarbij de persoon/zaak beter/mooier/... is dan de andere persoon/zaak. Deze vorm is te herkennen aan het partikel ‘plus’ dat voor het adjectief komt te staan. Ook hier staat het adjectief voor het partikel ‘que’.
“La princesse est plus belle que la reine.” (De prinses is mooier dan de koningin.)
“Blanche-Neige est plus grande que les sept nains.” (Sneeuwwitje is groter dan de 7 dwergen.)
Beide gevallen zijn een voorbeeld van de vergrotende trap. Ook in het sprookje Sneeuwwitje komt dit vaak voor:
“Le miroir répondit : « Madame la reine, Blanche-Neige est mille fois plus belle que toi. »”
“De spiegel antwoordde: ‘Mevrouw de koningin, Sneeuwwitje is duizend keer mooier dan jij.’”
3 De overtreffende trap = le superlatif
De overtreffende trap of le superlatif is de trap waarmee je uitdrukt dat een eigenschap zeer sterk aanwezig is. De persoon die of het voorwerp dat je beschrijft is bv. de mooiste van allemaal, van alle personen of voorwerpen waarmee je het vergelijkt. Je vormt de superlatif in het Frans met het bepaald lidwoord le, la of les. Het lidwoord wordt gevolgd door het bijwoord ‘plus’ of het bijwoord ‘moins’. In het Nederlands komt dit overeen met ‘de grootste’, de ‘snelste’, de ‘mooiste’, ‘de meest voorkomende naam’, ‘de minst voorkomende’...
- “Blanche-Neige est la plus belle de toutes.” (Sneeuwwitje is de mooiste van allemaal.)
- “La reine est la moins gentille.” (De koningin is het minst vriendelijk.)
- “Les sept nains sont les plus petits des personnages.” (De zeven dwergen zijn de kleinsten van de personages.)
Zoals we daarnet al zagen, pas je ook in de superlatif het geslacht aan volgens het woord waar het bijhoort.
De superlatif vinden we heel vaak terug in het sprookje. In onderstaande fragmenten zie je dat ‘la plus belle’ vrouwelijk is omdat het gaat over ‘Elle’ (hier twee maal la reine).
“Elle possédait un miroir magique. Quand elle s'y regardait en disant : « Miroir, miroir joli, qui est la plus belle au pays ? » Le miroir répondait : « Madame la reine, vous êtes la plus belle au pays. »”
“Ze bezat een magische spiegel. Als zij er zichzelf in bekeek, zei ze: ‘Spiegel, mooie spiegel, wie is de mooiste van het land?’, antwoordde de spiegel: ‘Mevrouw de Koningin, u bent de mooiste van het land.’”
“La reine, après avoir mangé les poumons et le foie de Blanche-Neige, s'imaginait qu'elle était redevenue la plus belle de toutes.”
“De koningin beeldde zich in, nadat ze de longen en de lever van Sneeuwwitje had gegeten, dat ze opnieuw de mooiste van allemaal was geworden.”
4 Uitzonderingen
Sommige adjectieven hebben geen regelmatige verbuiging met plus/moins en le plus/le moins. De trappen van vergelijking van bon (goed) en mauvais (slecht) leer je dus best uit het hoofd.
Enkele voorbeelden van de uitzonderingen
Le positif
- “C’est un bon exemple.” (Het is een goed voorbeeld.)
- “C’est un mauvais exemple.” (Het is een slecht voorbeeld.)
Le comparatif
- “Ton exemple est mieux que le mien.” (Jouw voorbeeld is beter dan het mijne.)
- “Ton exemple est pire que le mien.” (Jouw voorbeeld is slechter dan het mijne.)
Le superlatif
- “Ton exemple est le meilleur.” (Jouw voorbeeld is het best.)
- “Ton exemple est le pire.” (Jouw voorbeeld is het slechtst.)
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand: wie kan het best de comparatif en superlatif in dit land? Jij! Heb je toch nog een beetje moeite met de trappen van vergelijking in het Frans of loop je vast op andere onderdelen van de Franse grammatica? BijlesHuis heeft heel wat ervaren en gediplomeerde docenten Frans beschikbaar. Ze helpen je graag met 1-op-1 bijles Frans aan huis of online.
Heb je interesse om een overzicht van onze didactische artikelen maandelijks in je mailbox te ontvangen? Schrijf je in hieronder! Geen zorgen, wij haten spam evenveel als jij.
