De vraag naar bijles en aanvullende onderwijsondersteuning groeit door maatschappelijke veranderingen zoals hogere arbeidsparticipatie, het besef van het belang van een degelijk diploma en een toename van leerlingen met migratieachtergrond. Deze diversiteit verhoogt de complexiteit in het klaslokaal en vraagt om extra ondersteuning. HelloProf zet zich in om deze leemte op te vullen door betaalbare, hoogwaardige bijles aan te bieden en streeft naar samenwerking met overheden om bijles voor iedereen toegankelijk te maken. Door giften, privaat geld en overheidsmiddelen op een slimme manier te combineren ontstaat een inclusief systeem dat bijdraagt aan de verbetering van het onderwijsniveau. In dit artikel gaan we hier dieper op in.
- Maatschappelijke trends
- De rol van aanvullend onderwijs
- Budgetten, winsten en betaalbaarheid van het onderwijs
- Conclusie: een publiek-private samenwerking voor de toekomst
1. Maatschappelijke trends
Meer leerlingen in meer heterogene klassen
De vraag naar aanvullende onderwijsondersteuning komt voort uit diverse maatschappelijke ontwikkelingen. Het aantal leerlingen in het middelbaar onderwijs stijgt met ongeveer 17% in de periode van 2017 tot 2027. De toename van jonge leerlingen met een migratieachtergrond heeft de complexiteit in de klas vergroot, wat extra ondersteuning vereist om het diverse niveau (in taalvaardigheid) op te vangen.
Toegenomen gezinsdrukte
De afgelopen decennia namen de kosten voor levensonderhoud toe in de gezinnen. Vrouwen namen meer deel aan het beroepsleven en het algemeen opleidingsniveau verhoogde. Ouders willen hun kinderen de beste kansen bieden, maar hebben zelf minder tijd om zich hiermee bezig te houden.
Lerarentekort en uitval
De maatschappelijke verwachtingen van scholen en de werkdruk voor leerkrachten zijn de afgelopen decennia flink toegenomen. Tekorten en uitval werken de druk in de hand. Hierdoor is de behoefte ontstaan aan professionele onderwijsondersteuning die leerlingen individueel helpen, zonder dat dit extra druk legt op het reguliere onderwijspersoneel.
2. De rol van aanvullend onderwijs
Het bewezen nut van bijles en studiebegeleiding
Tegenwoordig is de rol van aanvullend onderwijs niet meer weg te denken. Volgens een studie van de KU Leuven deden zo’n 4 op de 10 Vlaamse leerlingen in 2022 een beroep op individuele ondersteuning op een bepaald moment tijdens de schoolcarrière.
Bijles werkt dan ook.
In hun toolkit stelt Leerpunt dat “1-op-1 begeleiding een zeer effectieve manier is om de leerprestaties te verbeteren en gemiddeld ongeveer vijf maanden leerwinst kan opleveren.”
Sinds haar oprichting in 2012 heeft HelloProf als missie om leerlingen de ondersteuning te bieden die zij nodig hebben voor een succesvolle schooltijd. Meer dan 24 000 leerlingen en studenten deden een beroep op onze diensten. Met meer dan 10 jaar ervaring heeft HelloProf zich gevestigd als een betrouwbare aanbieder van onderwijs ondersteunende diensten. Data-analyse op de meer dan 24 000 leerlingen en studenten die HelloProf begeleidde toont een gemiddelde toename van 27% in efficiëntie, inzicht, zelfstandigheid en concentratie.
Bijles geven als opstap naar een vaste baan in het onderwijs
Naast de directe impact op studenten verlaagt HelloProf actief de drempel voor personen die een carrière in het onderwijs overwegen. Én HelloProf inspireert mensen die niet meteen een vaste job als leerkracht zouden ambiëren.
Of ze nu studeren of al in het werkveld staan; elk jaar is er onder onze bijlesdocenten een groot aantal dat beslist de overstap te maken naar het reguliere onderwijs. Door hen kennis te laten maken met het vak als leerkracht ontdekken ze hoeveel voldoening het geeft om kennis over te brengen, hoe bijzonder het is om een band op te bouwen met leerlingen en hoe afwisselend een job in het onderwijs werkelijk is. We voorzien hen van ondersteuning en laten hen waardevolle ervaring opdoen via bijlessen en in onze huiswerkklassen. Door deze zij-instromers een duwtje in de rug te geven helpt HelloProf mee om het lerarentekort te dichten. Lees hier enkele van hun verhalen.
Opvang en ondersteuning in het gezin
Door de toename van het aantal tweeverdieners is hulp bij het huiswerk thuis minder een evidentie geworden. Bij eenoudergezinnen speelt de problematiek nog sterker: het is geen evidentie om tegen 16u aan de schoolpoort te staan en inhoudelijk te helpen met vragen bij de leerstof. Ouders zijn vaak uitgeblust om na een lange werkdag en een avond van huishoudelijke klussen ook nog eens te helpen bij het voorbereiden van huiswerk en toetsen. Voor veel gezinnen is de bijles en huiswerkbegeleiding dan ook een vorm van opvang.
Door in te zetten op ondersteuning & opvang biedt HelloProf een waardevolle oplossing om (beide) ouders toe te laten om hun job uit te oefenen. Dit is bijzonder waardevol voor het economisch en sociaal weefsel. Het vergroten van de mogelijkheid om een job uit te oefenen zorgt dan weer voor een daling van de ongelijkheid.
3. Budgetten, winsten en betaalbaarheid van het onderwijs
Een stevig onderwijsbudget
Velen in het onderwijs zijn van mening dat er meer geld naar het onderwijs moet gaan. Nochtans is onderwijs en vorming de grootste slokop van het belastinggeld: 28% van de totale uitgaven van de Vlaamse overheid ging naar het onderwijs in 2023.
“Internationaal gezien gaat er naar verhouding enkel in Oostenrijk en in Luxemburg in de EU meer geld per leerling in het onderwijs.” (Tijd.be)
Er zitten grote inefficiënties in het publieke onderwijs en er is weinig flexibiliteit door de dure en logge structuur;
Het is ook niet zo dat er historisch minder budget gaat naar het onderwijs. Sinds 2001 zijn de uitgaven in Vlaanderen voor het lager, secundair en hoger onderwijs met 40% toegenomen. De afgelopen jaren werd de ondersteuning in de klas verder uitgebreid waardoor de lesgevers ook ondersteund worden door bijvoorbeeld zorgleerkrachten, zorgcoördinatoren en leerondersteuners.
Scholen hebben nu vaak al moeite om de kerntaken in te vullen. Op 28 augustus 2024 zocht de helft van de stedelijke en gemeentelijke scholen nog minstens 1 leerkracht voor het komende schooljaar. Laat staan dat scholen het dan eenvoudig hebben om er nog de organisatie van de aanvullende ondersteuning na de schooluren bij te nemen.
We merken al een verschuiving van niet-kerntaken naar private bedrijven. De catering runnen door een extern bedrijf in plaats van een voltijdse kok laat toe om budget in te zetten voor een voltijdse zorgleerkracht bijvoorbeeld. Er moeten keuzes gemaakt worden met de beschikbare budgetten én beschikbare actieve beroepsbevolking. Een gelijkaardig verhaal zien we bij andere ondersteunende diensten zoals IT en financiën van een school.
Privébedrijven zijn nu eenmaal meer gefocust op klantenervaring & efficiëntie om een hoogwaardige dienst te leveren tegen een concurrerende prijs.
Als concurrentieel bedrijf zijn er ook veel prikkels om te blijven innoveren. Zo hebben we met HelloProf een uitstekende online leeromgeving ontwikkeld, gratis oefenmateriaal beschikbaar gesteld en verschillende handboeken gemaakt. Ook de commerciële AI-ontwikkeling biedt meer en meer mogelijkheden om de aanvullende ondersteuning betaalbaarder te maken.
Een publiek-private samenwerking in de aanvullende diensten zorgt daarom voor het beter benutten van de beschikbare middelen.
Het kostenplaatje van aanvullend onderwijs
Moet de overheid het aanvullend onderwijs volledig zelf organiseren en moet iedereen daartoe bijdragen door meer belastingen te betalen? Een gemiddeld traject bij HelloProf omvat zo’n 20 lesuren. Aan een tarief van € 35 per lesuur realiseren we voor € 700 heel wat meerwaarde voor de leerling. We zetten niet enkel in op inhoudelijke ondersteuning. De leerling krijgt ook materiaal en tips om de algemene studiemethode te verbeteren, zodat de leerling verder kan na zijn of haar traject.
Ter vergelijking: voor de kostprijs van een voltijds equivalent, ingeschakeld door de overheid, geschat op zo’n € 70 000 per jaar, kan een organisatie als HelloProf ruim 100 leerlingen gericht ondersteunen op een flexibele en kwalitatieve manier.
We zijn er dan ook van overtuigd dat elke euro die geïnvesteerd wordt in onderwijs ondersteunende diensten tot een hogere bijdrage aan de samenleving leidt in vergelijking met een scenario waarbij overheden dit alles zelf willen organiseren. We nodigen overheden daarom uit om deze middelen efficiënter in te zetten zodat er meer budget kan gaan naar de kernwerking van het publieke onderwijs.
De “bijlesindustrie” en haar winsten
Maken de bijlesbedrijven enorme winsten op de kap van de leerlingen en hun ouders? Als je met minimale service op grote schaal opereert, dan is het mogelijk winst te maken. Als lokale speler met een uitgebreide service (en bijhorende kosten) met een extreem hoge belastingdruk is dat een ander verhaal. Wie de publieke jaarrekeningen van HelloProf bekijkt, zal zien dat het behalen van nettowinst niet vanzelfsprekend is. Na meer dan tien jaar van investeringen, schaalvergroting en procesverbeteringen, komt nettowinst aan de horizon, wat eigenlijk niet meer is dan een gezonde reserve.
Als duurzame onderneming waken we over de menselijke balans binnen het regelgevend kader van de (Belgische) overheid. Er zijn helaas buitenlandse aanbieders met wurgcontracten die de Belgische wetgeving, consumentenbescherming en belastingen omzeilen. Ook daarvoor hebben we de overheid nodig om de consument te beschermen en de kwaliteit te bewaken.
Wat met kansarmoede?
De werking van HelloProf is niet gesubsidieerd. De meerderheid van de leerlingen heeft vaak wel de mogelijkheid om private ondersteuning te betalen, maar dat is niet voor iedereen mogelijk. Er zijn ook grote verschillen tussen centrumsteden en landelijke gemeenten.
Onze tarieven zijn zorgvuldig afgestemd op de waarde die we bieden: voor ongeveer € 35 per uur krijgen kinderen persoonlijke begeleiding van een gescreende, kwalitatieve docent, inclusief de uitgebreide service van HelloProf. Dit omvat niet alleen het zorgvuldig selecteren en screenen van docenten, maar ook het garanderen van een goede match, voortdurende interne evaluaties en het aanbieden van gratis oefenmateriaal afgestemd op het Vlaamse onderwijs. Bovendien zorgen we voor snelle vervanging bij annuleringen en ontwikkelen we diverse innovaties, zoals onze online leeromgeving. Daarnaast voldoet HelloProf aan alle reglementaire bepalingen en gaat een aanzienlijk deel van de omzet naar de belastingdienst.
Maar wat met de leerlingen uit een kansarm gezin die al grote moeite hebben om de schoolfactuur te betalen?
- Het is niet onze ambitie om prijsbreker te worden door te besparen op lonen en vergoedingen van de medewerkers en lesgevers, die ook hun gezinsleven moeten bekostigen. We leveren kwaliteit en dat kost geld. We besparen wel op onze werkingskosten door snel te innoveren, waken over de efficiëntie en het verhogen van automatisering. Het gemiddelde uurtarief ligt met € 35 al lager dan de meeste andere beroepen.
- Gratis aanbod voor kansarmen: er zijn verschillende organisaties, zoals TAJO, Katrol en Uilenspel, die zich richten op kansarme doelgroepen. Deze organisaties worden gefinancierd door giften en vrijwilligers, wat hun capaciteit beperkt en leidt tot wachtlijsten. Bij HelloProf zetten we ons in om deze projecten te ondersteunen, zodat het gratis aanbod een gelijkaardige kwaliteit kan leveren als het betaalde aanbod. Zo bieden we in samenwerking met vzw TAJO kwetsbare jongeren vakinhoudelijke begeleiding in Frans en wiskunde, gecombineerd met studiebegeleiding.
HelloProf pleit voor een inkomensafhankelijk tarief of terugbetaling
De echte uitdaging ligt echter in de ondersteuning van het ‘middensegment’, de werkende middenklasse. Net zoals bij logopedisten, psychologen of artsen, waarvan de diensten grotendeels worden vergoed door de overheid, zien wij het als noodzakelijk dat er meer ondersteuning komt voor bijles.
Een inkomensafhankelijk tarief of terugbetaling zou een concurrerende markt creëren, waarbij de kloof tussen kansarme en kansrijke gezinnen kleiner wordt en waarbij een degelijk aanbod tegen een goede prijs-kwaliteitverhouding wordt gegarandeerd. Een inkomensafhankelijk tarief laat beter toe om de werkloosheidsval te vermijden bij de lagere middenklasse.
Verschillende steden en gemeenten nemen hier al het voortouw in. Elk jaar bevragen we alle steden en gemeenten naar hun initiatieven of terugbetalingen om ouders hierover te kunnen informeren. Want de vraag is groot, zeker in centrumsteden waar het aandeel kansarme leerlingen hoger is.
Wij staan open voor samenwerkingen en dialoog met gemeenten, de Vlaamse overheid en alle partners in het onderwijsveld om een duurzame oplossing te vinden. Door de handen ineen te slaan, kunnen we ervoor zorgen dat iedere leerling, ongeacht zijn achtergrond of financiële situatie, de ondersteuning krijgt die hij nodig heeft om te slagen.
4. Conclusie: een publiek-private samenwerking voor de toekomst
Door een slimme combinatie van private middelen, giften en overheidsgeld kunnen we buitenschoolse ondersteuning inclusiever maken. Bovendien trekt deze aanpak getalenteerde begeleiders aan, waarvan velen overwegen om in het onderwijs te gaan werken - een welkome ontwikkeling gezien het huidige lerarentekort.
Zo kunnen aanvullend onderwijs en reguliere scholen elkaar perfect aanvullen. Samen zorgen we ervoor dat leerlingen en ouders optimaal worden ondersteund, terwijl scholen en leerkrachten worden ontlast. In een tijd waarin het bieden van eerlijke en passende kansen steeds complexer wordt, blijft HelloProf zich inzetten voor het versterken van deze samenwerkingen, met de overtuiging dat een gezamenlijke aanpak de sleutel is tot een toekomstbestendig onderwijs.
We nodigen beleidsmakers en scholen dan ook uit voor dialoog om een betere toekomst voor het onderwijs te realiseren. De maatschappelijke nood is alvast duidelijk. Laten we samen het verschil maken!
